به منظور درمان قطعی بیماری های سینوسی و سینوزیت مزمن ، جراحی اندوسکوپی همراه با درمان طبی و مراقبت های بعد از عمل آندوسکوپی سینوس انجام می گیرد.
در حال حاضر مطالعاتی در زمینه درمان قطعی بیماران مبتلا به سینوزیت بعد از عمل جراحی ، صورت گرفته است و بدین منظور از سرم هایی که حاوی داروهای کورتونی می باشند به میزان و حجم زیاد مورد استفاده قرار می گیرد.
طبق تحقیقاتی که در زمینه مراقبت های بعد از جراحی اندوسکوپی به دست آمده می توان ادعا نمود به کمک این این شیوه درمانی و استفاده از کورتون مومتازون به میزان 2 میلی گرم از طریق شستشوی روزانه بینی ، حتی در بیمارانی که جراحی اندوسکوپی انجام نداده اند نیز می تواند اثرگذار باشد.
باید خاطر نشان نمود که این تحقیقات در حال حاضر توسط سازمان غذا و داروی آمریکا به عنوان یک شیوه درمانی به تایید نرسیده است.
هدف از جراحی اندوسکوپی
به طور کلی جراحی اندوسکوپی بینی و سینوس با هدف مرتفع نمودن مشکلات مجاری بینی و دهانه سینوس و به منظور تخلیه نمودن ترشحات سینوسی و ارسال جریان هوا به درون سینوس هایی که دچار ایراد و اختلال شده اند ، صورت می پذیرد. هدف بعدی پس از جراحی اندوسکوپي رعایت مراقبت های بعد از عمل و استفاده از داروهای موضعی و سرم های شستشو می باشد.
این مقاله به منظور افزایش اطلاعات بیماران سینوسی در زمینه درمان های نوین بیماری های سینوسی می باشد. پروفسور « کندی » از جمله جراحان مشهوری هستند که در این زمینه تحقیقات ارزشمندی ارائه نموده اند و جزو پایونیر های جراحی سینوس می باشند.
علیرغم تمامی تحقیقات انجام شده در رابطه با درمان بیماران مبتلا به سینوزیت ، هنوز راهکارهای درمانی ارائه شده نتوانسته اند منجر به درمان قطعی بیمارانی که عمل اندوسکوپی سینوس انجام داده اند شود.
حالا در بخش ابتدایی مقاله قصد داریم توضیحاتی درباره سینوس بدهیم و پس از آن به جراحی اندوسکوپی بینی و سینوس بپردازیم.
سینوس چیست ؟
واژه لاتین “سینوس” به معنای انحنا یا چین است اما در آناتومی یا تشریح اندام ، به سیستم حفره های توخالی اشاره دارد.
سینوس ها چهار حفره توخالی در پشت استخوان های صورت هستند که از طریق کانال های باریکی به هم متصل می شوند.
سینوس های زیادی در بدن انسان وجود دارد ، اما به طور کلی سینوس به حفره های اطراف بینی و اطراف چشم که به بینی متصل است گفته می شود که تا استخوان گونه ، پیشانی ، پشت بینی و بین چشم ها امتداد دارد.
به منظور پاکسازی مخاط و عملکرد صحیح ، سینوس ها باید قادر به تخلیه منظم و آزاد باشند.
اگر مجرای تخلیه مخاط و مایعات ، مسدود شود ؛ مشکلات سینوسی ایجاد می شود.
انواع سینوس
سینوزیت حاد که رینوسینوزیت حاد نیز نامیده می شود ، التهاب کوتاه مدت غشایی است که بینی و سینوس های اطراف را پوشانده و مانع تخلیه مخاط بینی و سینوس ها می شود.
نکته : واژه “رینو” در زبان لاتین به معنای بینی است.
سینوزیت حاد ، معمولا به دلیل سرماخوردگی بروز می کند و باعث عفونت ویروسی می شود.
با این حال ، می تواند به دلایل غیر عفونی نیز باشد.
سینوزیت مزمن ، عفونت و التهاب طولانی مدت در مخاط بینی و سینوس است.
بیماران مبتلا به سینوزیت مزمن ؛ علائم مختلفی از جمله فشار صورت ، عفونت بینی ، ترشحات بی رنگ از بینی ، ترشحات پشت بینی و حلق را تجربه می کنند.
تشخیص سینوزیت
سینوزیت ، فقط با معاینه دقیق تشخیص داده می شود.
در اکثر بیماران ، عفونت را می توان با دارو درمان کرد.
عفونت در تعداد اندکی از بیماران حتی پس از چند دوره درمان دارویی ، باز هم عود می کند و مرتفع نمی شود.
این بیماران اغلب تحت جراحی قرار می گیرند.
متخصص گوش و حلق و بینی پس از بازنگری سابقه پزشکی و انجام تصویربرداری مشخص می کند که آیا می توانید تحت عمل جراحی قرار گیرید یا خیر.
علائم سینوزیت
از علائم این بیماری می توان به درد و فشار بالای چشم ها ، اطراف بینی و گونه ها ، ترشحات سبز یا زرد از بینی ، احساس گرفتگی بینی ، درد در بینی یا گلو ، تب و اختلال خواب به دلیل گرفتگی بینی ( آپنه خواب ) و عطسه اشاره کرد.
آیا می توان از بروز سینوس پیشگیری کرد ؟
بدین منظور باید از هر آنچه موجب تحریک بینی و سینوس می شود ؛ پرهیز گردد.
تمامی انواع دخانیات ؛ می تواند به مولفه های طبیعی حفاظتی در بینی ، دهان ، گلو و سیستم تنفسی آسیب وارد کرده و شما را در معرض ابتلا به عفونت سینوس قرار دهد ؛ لذا اکیدا توصیه می شود از مصرف محصولات دخانی اجتناب نمایید.
همچنین توصیه می شود که دستان خود را به خصوص در فصل سرما مرتبا بشویید تا سینوس ها توسط ویروس ها یا باکتری های دست ، تحریک و آلوده نشوند.
تفاوت آلرژی و سینوزیت
آلرژی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن بیش از حد به مواد تحریک کننده و حساسیت زا واکنش نشان دهد.
عفونت سینوسی که گاهی اوقات سینوزیت نامیده می شود ، معمولا باکتریایی یا ویروسی است.
علائم آلرژی و عفونت های سینوسی ، می توانند بسیار شبیه باشند.
هر دو مورد می توانند موجب درد و فشار سینوس ، آبریزش بینی ، احتقان و عطسه شوند.
همچنین برخی اوقات آلرژی ، می تواند منجر به عفونت های سینوسی شود.
از این رو تشخیص دقیق ، بسیار مهم است ؛ زیرا روش های درمانی آلرژی و عفونت های سینوسی با یکدیگر متفاوت است.
تاثیر سینوزیت بر آسم
آسم ، بیماری مزمن التهاب مجاری هوا در بینی است.
حملات آسم ، می تواند هر زمانی اتفاق بیفتد.
علائم خفیف ممکن است فقط چند دقیقه طول بکشد ، اما علائم شدید می تواند چند ساعت یا چند روز ادامه یابد.
سینوزیت و آسم ، ممکن است با هم مرتبط باشند.
تقریبا نیمی از افراد مبتلا به آسم متوسط تا شدید ، سینوزیت را تجربه می کنند.
لازم به ذکر است که بین آسم و سینوزیت در اغلب افراد ، ارتباط وجود دارد.
به طوری که هر دو مورد آسم و سینوزیت ، ممکن است در اثر التهاب ناشی از یک ماده آلرژی زا یا تحریک کننده بروز کنند.
توجه داشته باشید که ترشحات پشت بینی ناشی از سینوزیت ، ممکن است باعث سرفه شود که این خود ، می تواند علائم آسم را تشدید کند.
ضمنا از آن جا که سینوزیت با موارد شدیدتر آسم همراه است ؛ باید اشاره نمود که داشتن آسم ، احتمال ابتلا به عفونت سینوسی را افزایش می دهد و عفونت سینوسی می تواند کنترل آسم را دشوارتر کند.
آیا جراحی اندوسکوپی درد دارد ؟
از آن جا که بینی دارای حساسیت بالایی می باشد ، برای انجام این جراحی باید ناحیه مورد نظر را تحت بی حسی موضعی قرار داد.
نحوه جراحی اندوسکوپی چگونه است ؟
گاهی اوقات ، شاهد آن هستیم که به علت عدم ایجاد برش در این روش جراحی ؛ به جراحی اندوسکوپی در میان عوام ، اصطلاحا جراحی لیزری نیز اطلاق می گردد.
اما لازم به ذکر است که نام صحیح این جراحی ، اندوسکوپی می باشد ؛ چرا که در آن از ابزاری به اسم آندوسکوپ استفاده می شود.
آندوسکوپ ، از طریق سوراخ های بینی وارد حفره بینی بیمار می گردد ؛ این دستگاه به دوربینی با قابلیت بزرگنمایی قوی مجهز است و مخاط داخل بینی و سینوس های بیمار را بر روی مانیتور نمایش می دهد.
بدین ترتیب ؛ جراح با نهایت دقت و ظرافت و بدون ایجاد کوچکترین عارضه ای ، قادر به درمان اختلالات موجود در این نواحی خواهد بود.
استفاده از آندوسکوپ ؛ امکان تشخیص بیماری های خاص بینی و سینوس ها ، مشاهده تیغه بینی ، مشاهده شاخک های بینی و مجرای ورودی سینوس ها را به بهترین نحو ممکن فراهم می آورد.
لازم به ذکر است که در جراحی اندوسکوپی ، امکان مشاهده و بررسی پشت بینی نیز وجود دارد ؛ از این رو می توان مشکلاتی همچون تنگی مجرای بینی و سینوس ، عفونت موجود در آن ، پولیپ بینی ، چسبندگی و وجود هر نوع ضایعه یا توموری را در این مکان به سهولت تشخیص داد.
جراحی اندوسکوپی برای چه افرادی مناسب است ؟
- افرادی که در بینی و سینوس های خود با مشکلاتی مواجه هستند که از طریق هیچ یک از روش های درمانی ، قابل رفع نمی باشد ؛ می توانند با انجام جراحی اندوسکوپی به درمان این مشکلات بپردازند.
- افرادی که مجرای عبور مایعات در سینوس های آن ها دچار انسداد شده و به همین دلیل با عفونت های شدید سینوسی روبرو هستند ؛ نیز می توانند با انجام جراحی اندوسکوپی ، اقدام به عریض نمودن مجرای مذکور نموده و مشکل خود را مرتفع نمایند.
- افرادی که در آناتومی بینی و سینوس های خود با اختلالاتی مواجه می باشند و این امر منجر به بروز اختلالات تنفسی در آن ها شده است ، می توانند این جراحی را انجام دهند.
- افرادی که با التهاب غشای مخاطی سینوس ها روبرو هستند ، نیز می توانند اقدام به جراحی اندوسکوپی سینوس نموده و با بزرگ تر کردن حفره خروجی سینوس به رفع مشکل خود بپردازند.
در چه صورت پزشک انجام جراحی آندوسکوپی سينوس را درخواست می کند ؟
لازم به ذکر است که در راستای درمان مبتلایان به بیماری سینوزیت ، پزشک متخصص در وهله اول از طریق دارودرمانی و نیز تجویز سرم های مخصوصی جهت شستشوی بینی اقدام به درمان می نماید.
در صورتی که دارودرمانی پاسخگو نباشد و با مصرف دارو ، بیمار درمان نگردد ؛ تا جایی که حتی بیمار به کرّات با عفونت سینوس ها مواجه شود ، جراحی اندوسکوپی سینوس گزینه مناسبی برای درمان بیماری های سینوسی خواهد بود.
اهمیت انتخاب متخصص گوش و حلق و بینی برای جراحی اندوسکوپی
جراحی اندوسکوپی ، نوعی عمل جراحی است که به منظور درمان مشکلات ناشی از اختلالات سینوس ها ؛ اعم از سینوزیت ، انسداد مجاری تنفسی ، ترشحات بد بو در مجاری بینی و غیره که نسبت به درمان با دارو مقاوم بوده و بهبود نیافته اند ؛ ضرورت می یابد.
در این جراحی از دستگاهی موسوم به آندوسکوپ استفاده می شود که دارای لنزهایی بسیار ظریف با قدرت بزرگنمایی بالا بوده و امکان تخلیه پولیپ های بینی را به سهولت میسر می سازد.
جراحی اندوسکوپی سینوس ، از حساسیت بسیار زیادی برخوردار است ؛ چرا که سینوس ها در مجاورت اعضای حیاتی بدن از جمله چشم ، مغز و شاهرگ های گردن قرار دارند.
از این رو این مسئله ، انتخاب بهترین جراح و متخصص گوش و حلق و بینی را ضروری می نماید ؛ چرا که یک جراح گوش و حلق و بینی حاذق و مجرب ، با اشراف و تسلط کافی بر این عمل جراحی ؛ خواهد توانست ریسک بروز عوارض احتمالی عمل به میزان قابل توجه و چشمگیری بکاهد.
اقدامات قبل از جراحی اندوسکوپی
- پزشک معالج ، داروهایی از جمله آنتی بیوتیک یا استروئید خوراکی تجویز می کند تا وضعیت سینوس را برای جراحی بهینه کند.
- داروهای تجویزی قبل از عمل را طبق دستور پزشک و به طور کامل استفاده کنید.
- حداقل یک هفته پیش از جراحی ؛ آسپیرین ، ایبوپروفن ( موترین یا ادویل ) ، ناپروکسن ( آلیو ) ، داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی ، ویتامین E ، سیر و جیسینگ مصرف نکنید.
- زیرا این داروها موجب رقیق شدن خون و افزایش خونریزی و همچنین تداخل با داروی بیهوشی می شوند.
- اگر سیگاری هستید ، باید مصرف سیگار را حداقل سه هفته قبل از جراحی ترک کنید ؛ چرا که تنباکو می تواند منجر به کند شدن روند ترمیم بافت زخم ، کند شدن فرآیند بهبودی و عدم موفقیت جراحی شود.
- شب قبل از جراحی ، غذاهای جامد نخورید.
- شب قبل از عمل ، حتما حمام کنید.
مراقبت های بعد از جراحی اندوسکوپی
عموما افرادی که نیاز به جراحی اندوسکوپی دارند ، پس از انجام آن این طور تصور می کنند که بهبودی کامل یافته اند و نیازی به رعایت ملاحظات خاصی ندارند ؛ اما باید گفت اگرچه با انجام این عمل جراحی ، مشکلات بیمار مرتفع شده و این مسئله برای وی ملموس است اما باید توجه داشت که با رعایت مراقبت های بعد از جراحی اندوسکوپی می توان نتایج به دست آمده را تقویت کرده و فرآیند بهبودی را نیز سرعت بخشید.
- لازم به ذکر است بعد از جراحی اندوسکوپی نیز ؛ مانند تمامی جراحی های دیگر ، داروهایی برای بیمار تجویز می شود که بیمار موظف است این داروها را در زمان مشخص شده و به طور کامل به مصرف برساند.
- بعد از عمل اندوسکوپی ، بیمار با خونریزی خفیفی مواجه خواهد بود که مسئله ای نگران کننده نمی باشد و غالبا با مصرف قطره های موضعی مرتفع می گردد.
- به علاوه در راستای کمک به کنترل خونریزی به وجود آمده ، توصیه می شود افراد پس از این عمل جراحی در هنگام استراحت و خواب ، سر خود را بالاتر از سطح بدن قرار داده و بدین ترتیب از ریسک تشدید خونریزی بکاهند.
- به منظور شستشوی بینی خود تا چند وقت بعد از عمل ، صرفا از سرم های شستشو استفاده نمایید و بدین وسیله به باز شدن مجاری هوایی و تخلیه ترشحات بینی کمک کنید.
- احساس درد خفیف و مختصر بعد از عمل اندوسکوپی امری بدیهی می باشد و جای نگرانی ندارد.
توجه داشته باشید در صورت مواجهه با درد از مصرف داروهای حاوی آسپرین از قبیل مفنامیک اسید ، بروفن ، آسپرین ، ژلوفن و غیره اجتناب نمایید ؛ زیرا این نوع از داروها احتمال خونریزی را افزایش می دهند.
- از فین کردن با فشار زیاد تا مدتی بعد از جراحی اندوسکوپی خودداری فرمایید ، چرا که این کار می تواند سبب انتقال عفونت به اطراف چشم شده و شانس خونریزی داخل چشمی را تشدید کند.
شما عزیزان با بکارگیری دستورالعمل های فوق ، خواهید توانست از ریسک خونریزی و احتمال ابتلا به عفونت به میزان چشمگیری بکاهید و به تسریع دوران نقاهت نیز کمک شایانی نمایید.
